Obsesif Kompulsif Bozukluk, kişinin gündelik hayatını etkileyebilen bir ruhsal hastalıktır. Bu ruhsal hastalığın en doğru şekilde teşhis ve tedavi edilmesi gerekir. Bir uzman kontrolü altında bu hastalığa sahip olan kişiler, hastalığını kontrol altına alarak gündelik yaşamlarına devam edebilir. Bu bilgilendirici makaleye ilk olarak OKB nedir sorusuna cevap vererek başlayacağız.
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedir?
Obsesif kompulsif bozukluk, takıntılı düşüncelerin kişinin günlük yaşamını etkileyecek duruma gelmesini ifade eden bir hastalıktır. Obsesyon olarak tanımlanabilecek takıntılı dürtüler ve düşüncelerin ve kompulsiyon davranışları olarak tanımlanabilecek davranışların birlikte görülmesi bu hastalığın temel tanımıdır. Her ne kadar bu tür davranışlar kişiye mantıksız gelse de kişi bunları gerçekleştirmekten kendisini alamaz.
OKB’nin Belirtileri Nelerdir?
OKB belirtileri genel hatlarıyla şu şekilde sıralanabilir:
- Aşırı kuşku duyma hissi
- Güvende hissetme ihtiyacı
- Kusursuzluk ve simetri dürtüsü
- Sosyal açıdan sorunlu görülebilecek davranışları gerçekleştirme endişesi
- Hata yapma endişesi
- Başlarına zarar verme endişesi
- El sıkışma gibi durumlardan hastalık kapma endişesi
- Çok sık el yıkama veya elleri dezenfekte etme
- Yemek yerken yiyecekleri sadece belirli bir sıraya göre tüketme
Yukarıda yer alan belirtilerin yanı sıra kişiler farklı obsesif kompulsif bozukluk belirtileri de gösterebilirler.
OKB’nin Nedenleri Nelerdir?
Takıntı hastalığı olarak da nitelendirilebilecek OKB’nin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Biyolojik faktörlerin yanı sıra çevresel faktörlerin de bu hastalığın ortaya çıkmasına rol oynadığı düşünülmektedir. Biyolojik faktörler arasında nörotransmitter salınımında meydana gelen sorunlar yer alabilir. Özellikle salgılanan seratonin seviyesinde azalma olduğu zaman bu hastalık ortaya çıkabilir. Çevresel faktörler arasında ise sosyal çevreden veya aileden kaynaklı stres, bu hastalığın ortaya çıkmasına yol açabilir. Çevresel faktörler söz konusu olduğunda uzman psikolog ile görüşmek bu hastalığın kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.
OKB Hangi Yaşlarda Ortaya Çıkar?
OKB hastalığı istatistiksel olarak her 100 kişi arasından 2 veya 3 kişi arasında görülebilir. OKS her yaşta görülebilse de ergenlik dönmeli ve 20-30 yaş arası bu hastalığın en sık ortaya çıktığı yaşlar olarak tanımlanır. Bu hastalık erkeklere göre kadınlarda daha sık görülür. Erkeklerde görüldüğü zaman ise kadınlara göre daha erken yaşlarda ortaya çıkar.
En Yaygın Obsesyonlar ve Kompulsiyonlar Nelerdir?
En yaygın obsesyonlar ve kompulsiyonlar arasında temizlik hastalığı yer alır. Mikrop veya hastalık bulaşabilir endişesi bu hastalığa yol açar. Bu kişiler genellikle temizlik bağımlısı olarak da tanımlanabilir. Diğer bir yaygın tür ise vesvese hastalığı olarak ifade edilir. İstenmeyen veya uygun olmayan küfür, cinsel içerik gibi düşüncelere kişinin kendisini sorgulamasına ve kötü biri olduğunu düşünmesine yol açar. Başka bir OKB ise kontrol etme hastalığıdır. Bu kişiler evden çıkmadan ocağı, ütüyü, fırını birkaç kez kontrol ederler.
OKB’li İnsanların Özellikleri Nelerdir?
OKB’li insanların özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
- Aşırı takıntılı düşüncelere sahiplerdir.
- Belirsizlik olması durumunda bu durumlara tahammül etmekte zorlanırlar.
- Aşırı detaycılardır ve hatta bazı zamanlarda bu kişiler mükemmeliyetçi olarak görülebilirler.
- Yoğun kaygı durumuna sahiplerdir ve her an bir şeylerin kötü giderebileceğini düşünürler.
- Rutinlerine bağlılardır ve rutinlerinin dışına çıkmayı tercih etmezler.
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Nasıl Tedavi Edilir?
OKB tedavisi kişinin tedavi olma isteğine bağlıdır. Bazı durumlara kişiler, utandıkları veya tedaviden korktukları için bir uzmana başvurma konusunda çekinceli olabilirler. Ancak bu hastalık kendi kendine geçebilecek veya tedavi edilebilecek bir hastalık değildir. Kişilerin psikolog veya psikiyatrist yardımına ihtiyaçları vardır. Psikiyatrik ilaçlardan bazıları bu hastalığın tedavisinde kullanılır. Bunun yanı sıra farklı terapi yöntemleri de hastalığın tedavisinde kullanılır.
OKB Tedavisinde Uygulanan Yöntemler Nelerdir?
OKB tedavisinde uygulanan yöntemler şu şekilde sıralanabilir.
- Maruz Bırakma ve Tepki Önleme (ERP): Bilişsel Davranışçı Terapi yöntemleri arasında yer alan Maruz Bırakma ve Tepki Önleme (ERP), obsesif kompulsif bozukluğu tedavi etmek için en yaygın kullanılan yöntemler arasında yer alır. Bu yöntem, kişinin takıntılı düşüncelerini kademeli olarak tetikler. Bu tetikleme sonucunda kişi, kompulsif davranışları kontrol altına alır.
- Serotonin geri alım inhibitörleri: Bu yöntem, hastalığın ilaç destekli olarak kontrol altına alınmasını sağlar.
- Destek grupları: Diğer OKB’li bireylerin olduğunu destek grupları, kişinin yalnız hissetmesinin önüne geçerek gerekli motivasyonu sağlar.
OKB Başka Rahatsızlıklara Yol Açar Mı?
Eğer tedai edilmezse, OKB başka rahatsızlıklara yol açabilir. Kişiler yaşadıkları yüksek kaygı seviyesi nedeniyle anksiyete bozuklukları göstermeye başlayabilir. Bunun yanı sıra tedavi edilmeyen OKB depresyona neden olabilir. Sürekli endişe hissi, depresyonun en önemli tetikleyicileri arasında yer alır. Temizlik hassasiyeti, bazı kişilerde yiyeceklerin kirli olduğu düşüncesine yol açar. Böyle bir durumda kişiler gerekli besin öğelerini alamazlar ve anoreksiya gibi sağlık sorunları yaşarlar. Uyku bozuklukları da OKB’nin yol açabileceği diğer sağlık sorunları arasında yer alır. Uyumadan önce gelen takıntılı düşünceler, kişinin uykuya dalmasını zorlaştırır ve bu da uyku düzeninin bozulmasına yol açar. Hijyen takıntısı nedeniyle sürekli el yıkama veya dezenfektan kullanma, cilt kuruluğu veya egzama gibi cilt sorunlarına yol açabilir.
OKB’li Bireylerin Yakınlarının Üstlenmesi Gereken Sorumluluklar Nelerdir?
OKB ile mücadele eden kişiler yakınlarında ve sevdiklerinden destek alması, tedavi sürecinin daha etkili olmasını sağlar. Bu bireylerin yakınlarının üstlenmesi gereken sorumluluklardan bazıları şu şekilde sıralanabilir.
- İlk olarak bu bireylerin yakınları OKB ne demek bunu anlamalıdır. Hastalığı anlamak, kişinin neden bazı davranışları sergilediğini anlamaya yardımcı olur.
- Ayrıca OKB hastalığı olan kişiye anlayışla yaklaşmak da yakınların yapabileceği bir davranıştır. Genellikle hastalığı olan kişinin gösterdiği davranışlar bu kişinin kontrolünde değildir. Bu nedenle bu konuda anlayışlı olmak tedaviyi destekleyecektir.
- Destekleyici bir iletişim kurmak, kişinin tedavi olma isteğini arttıracaktır. Kişinin zorlandığı durumlarda yapıcı ve yardımcı olan bir dil kullanmak destekleyici iletişimin en önemli adımıdır.
- Tedavi sürecine destek olmak, OKB’li bireylerin yakınlarının üstelenmesi gereken sorumluluklardan biridir. Bu sürece destek olmak, kişilerin daha kısa sürede ilerleme göstererek tedavi olmalarına yardımcı olur.
- Tüm bunları yaparken hasta yakınlarının kendi ruh sağlıklarını da koruması gerekir. Psikolog desteği alarak bu dönemde yakınlar da ruh sağlıklarını koruyabilirler.
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Türleri Nelerdir?
OKB türleri genel hatlarıyla şu şekilde sıralanabilir.
- Temizlik hastalığı
- Kontrol etme takıntısı
- Düzen takıntısı
- Sayı takıntısı
- Hastalık korkusu
- Saklama takıntısı
- Aşırı mükemmeliyetçilik
Bunlar OKB’nin bazı türleri olmakla birlikte bu hastalık kişiden kişiye farklılık göstermektedir. Bu noktada önemli olarak OKB tedavisi için belirtileri doğru bir şekilde belirleyerek bir uzmandan yardım almaktır.
OKB Tedavisi İçin Hangi Uzmanlarla Görüşülmeli?
OKB tedavisinde ilk aşama bir uzmanla iletişime geçmektir. 2Face Psikoloji Merkezi, OKB tedavisinde uzman bir kadroya sahiptir. Çocuklar söz konusu olduğunda çocuk psikoloğu bu hastalığın tedavisinde yardımı olacaktır. Diğer yandan yetişkinler ise psikolog desteği ile bu hastalığı kontrol altına alabilirler. Uzmanla görüştükten sonra tedavinin evde kişinin kendi çabaları ve yakınların desteği ile devam etmelidir. OKB tedavisi uzun bir süreç olmakla birlikte tedavi, yüksek başarı oranlarına sahiptir.
İletişim Formu
Formu doldurarak talep ve sorularınızı bize iletebilirsiniz.